Oniki hizmet

[tolga]

Oniki hizmet, Ayin'i Cem (Cıvat) esnasında görevli oniki kişinin yerine getirdiği hizmetin adıdır. Oniki hizmetten görev alan kişiler yaptıkları işe göre de, ad alırlar. Bu oniki hizmetin sahipleri, sırası ile şunlardır:

1. Pir Makamı, talib toplumun en yüksek temsilcisi olan Pir, ulu divanda pir postuna oturur ve Ayin'i Cem'i yürütür.

2. Rayver Makamı, talib Yolu'nun ruhani önderi olan Rayver, ibadethanede oniki hizmetten görev alan kişilerdan sorumlu olmakla birlikte, hem inanç bazında günün mana ve anlamı üzerine konuşma, hem de Ayin'i Cem'i yürütme yetkisine sahiptir.

3. Mürşid Makamı, talib toplumu'nun örf ve adet hukuku'nun en yüksek temsilcisi olan Mürşid, talib toplumu arasında vuku bulan dava ve hadiselerde, özünü dara çeken davacı veya davalıya müsevi muamele, tarafların söz haklarını muhafaza etmekle birlikte, davacı ve davalının kendilerine serbestçe arzettikleri hadiseleri dinler. Akabinde Ayin'i Cem'e katılan kapı komşulara da söz hakkını verir ve onlarıda dinledikten sonra, onların büyük bir ekseriyetinin müşterek görüş ve rızaları unsuru ile suçun haline ve derecesine göre, muhtelif cezalar verme yetkisine sahiptir. Mürşid'in kararında katiyet asıldır. Talib, Mürşid'in kararına ihtiraz edemez.

4. Haberci Hizmeti, hem Ayin'i Cem'in yapılacağı günü ve ibadethane'yi köylüye haber verir, hem de Ayin'i Cem esnasında gözcünün yardımcısıdır.

5. Gözcü Hizmeti, ibadethane'nin iç düzeninden sorumlu olmakla birlikte, edeb ve erkana aykırı hareketlere müdahale etme yetkisine sahiptir.

6. Çıracı Hizmeti, hem ibadethane'nin aydınlatma işinden, hem de çıra yağını tedarik etmek işinden sorumludur. Çıra, alemi aydınlatan Hakk'ın ışığı (nuru) olarak temsilen yakılır. Ayin'i Cem süresince pirler dahil, hiç kimse sırtını ışığa çeviremez.

7. Kurban ve Miaz Hizmeti, köylüler madi imkanları dahilinde miazınıda yanına alarak, içinde Xeylas gecesi icra edilen mekana gelip, Ayin'i Cem'e katılır. Ayin'i Cem'e katılan canların beraberinde getirdikleri miazlardan sorumludur.

8. Süpürgeci Hizmeti, Ayin'i Cem süresince her hizmetin sonunda, ulu divan önüne süpürge çalmakla görevlidir.

9. Kapıcı Hizmeti, hem ibadethane'nin giriş ve çıkış gövenliğini sağlamak, hem de Ayin'i Cem'e katılan canların emanette bıraktıkları eşyalardan sorumludur.

10. Sucu Hizmeti, hem ibadethane'nin su ihtiyacını tehmin etmek, hem de Ayin'i Cem'e katılan canların su ihtiyacını tehmin etmekle görevlidir.

11. Zakir (Dewrēs) Hizmeti, Ayin'i Cem süresince, içinde Hakk, Hızır ve Pir'in adı geçen nefes okur, ibadet'in akışını sağlar ve Semah yürütme yetkisine de sahiptir.

12. Bekçi Hizmeti, Ayin'i Cem'in yapılacağı gece bekçiler köyün dışında köylünün can ve mal gövenliğinden sorumlu olmakla birlikte, olası saldırı ve telikelere karşı, köyü müdafa etmek ve ibadethane'yi olaydan haberdar etmektir.